İsrail ile Hamas arasında yaşanan savaş devam ederken, uluslararası toplumun dikkati İran’ın yeni cumhurbaşkanının kim olacağı üzerinde yoğunlaşıyor.
İranlı seçim yetkilileri bugünkü cumhurbaşkanlığı seçiminde oy verme işlemlerinin yerel saatle sabah 8.00’de başlayacağını duyurdular. Yaklaşık 61 milyon seçmenin bulunduğu İran’da 58.640 sandık kurulmuş durumda.
Yetkililer oy verme işleminin yerel saatle 22.00 biteceğini ilan etseler de diğer seçimlerden yola çıkarak seçimlerin çoğu kere olduğu gibi ertesi günün sabahına kadar devam etmesi muhtemel görülüyor.
İran Anayasa Savunma Komitesi tarafından bu ayın 9’unda onaylanan toplam 6 aday bulunuyordu. Fakat adaylardan Tahran Belediye Başkanı Alireza Zakhani ve Başkan Yardımcısı Amir Hossein Ghazizadeh seçim kampanyaları devam ederken çekilme kararı aldı, bir diğeri de seçime günler kala benzer bir karar alınca aday sayısı 3’e düşmüş oldu.
İran Anayasa Savunma Komitesi İran Meclisi Eski Başkanı Ali Laricani, Eski Cumhurbaşkan Mahmud Ahmedinejad ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı İshak Cihangiri’nin adaylıklarını veto etti.
İran medyasında çıkan haberlere göre Cumhurbaşkanlığına aday olan mevcuttaki Meclis Başkanı Muhammed Bakır Kalibaf, zafere en yakın kişi olarak öne çıksa da bazı anketler onu 3. gösteriyor.
Eski bir askeri pilot olan 63 yaşındaki Kalibaf, 1996 yılında İran Devrim Muhafızları (IRGC) Hava Kuvvetleri komutanlığına yükseldi ve dört yıl sonra polis şefi olarak atandı.
2005 yılında İran’ın başkenti Tahran’ın belediye başkanı seçildi ve 2017 yılına kadar bu görevde bulundu. Kalibaf ilk olarak 2005’te cumhurbaşkanlığına aday olsa da ikinci turda başarısız oldu. 2013 seçimlerinde de aday olan Kalibaf, Hasan Ruhani’nin ardından ikinci sırada yer aldı. Son olarak 2017 yılında tekrar aday olacağını açıklamışsa da Reisi lehine seçimlerden çekilmişti.
İran’ın Dini Lideri Ayetullah Seyyid Ali Hamaney’in yakın arkadaşı olarak da tanınan 59 yaşındaki Dışişleri Eski Bakan Yardımcısı Said Celili ise muhafazakarlar arasında önemli bir güce sahip. Celili bundan önce 2013 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aya oldu ve üçüncü oldu. 2021 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ise tıpkı Kalibaf gibi Reisi’nin lehine adaylığını geri çekti.
Reformist kimliğiyle tanınan 70 yaşındaki Mesut Pezeşkiyan esas olarak gençlerden ve kadın seçmenlerin desteklediği bir aday olarak öne çıkıyor. Her ne kadar genel kanı muhafazakar adayların üstün olduğu yönünde olsa da Pezeşkiyan‘ın son zamanlardaki ateşli konuşmaları seçmenin kafasını karıştırmış durumda. Pezeşkiyan özellikle Batı ile ilişkileri iyileştirme ve başörtüsüne yönelik baskıları hafifletme vaatleriyle tabanını genişletiyor.
Bugünkü oylamada kimse oyların çoğunluğunu alamazsa, en çok oyu alan iki aday, nihai kazananı belirlemek için 5 Temmuz’da ikinci tur seçiminde boy gösterecek. İran’da ikinci tura giden son cumhurbaşkanlığı seçimi 2005’te gerçekleşti.
İran’da son yapılan bir kamuoyu yoklamasında Mesud Pezeşkiyan %33,1; Said Celili %28,8 ve Muhammed Bakır Kalibaf’ın oy oranı ise %19,1 olarak tespit edildi.
